Mẹ tôi mua chung một mảnh đất với người họ hàng, nói với mọi người rằng sau này sẽ để lại cho tôi. (Nguyễn Huệ)

Tháng trước, mẹ tôi mất đột ngột, không để lại di chúc. Tôi muốn tách sổ đỏ nhưng người mua chung không đồng ý, nói mảnh đất này là của riêng họ. Xin hỏi tôi phải làm gì bây giờ khi sổ đỏ và mọi giấy tờ đều đứng tên của người ta?

Luật sư trả lời:

Theo điểm a khoản 1 điều 651 Bộ luật dân sự 2015, người thừa kế theo pháp luật, hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.

Bên cạnh đó, tại điểm b mục 2.4 Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP ngày 10/08/2004 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình: Trường hợp người chết để lại di sản cho các thừa kế nhưng các thừa kế không trực tiếp quản lý, sử dụng mà di sản đó đang do người khác chiếm hữu bất hợp pháp hoặc thuê, mượn, quản lý theo Ủy quyền… thì các thừa kế có quyền khởi kiện người khác đó để đòi lại di sản.

Như vậy, bạn là người có quyền khởi kiện bác để đòi lại di sản của mẹ bạn.

Ngoài ra, theo khoản 2 điều 98 Luật Đất đai 2013 về nguyên tắc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất: Thửa đất có nhiều người chung quyền sử dụng đất, nhiều người sở hữu chung nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất thì Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phải ghi đầy đủ tên của những người có chung quyền sử dụng đất, người sở hữu chung nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất và cấp cho mỗi người một Giấy chứng nhận; trường hợp các chủ sử dụng, chủ sở hữu có yêu cầu thì cấp chung một Giấy chứng nhận và trao cho người đại diện.

Mẹ và bác bạn cùng chung vốn mua miếng đất này nên về nguyên tắc, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được cấp sẽ ghi đầy đủ tên của hai người. Tuy nhiên, nếu bác bạn một mình đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và cũng không có giấy tờ gì chứng minh việc hai người cùng góp vốn mua chung miếng đất thì việc bạn khởi kiện đòi tài sản sẽ rất khó khăn.

Để chứng minh được việc góp vốn mua đất giữa mẹ bạn và bác bạn, bạn nên tìm đến người đã chuyển nhượng miếng đất hoặc những người biết việc hai người góp vốn để đề nghị họ xác nhận việc hai người cùng góp vốn mua chung miếng đất hay thu thập những tin nhắn, email chứng minh việc góp vốn mua đất làm chứng cứ để khởi kiện ra Tòa án nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Luật sư, Thạc sĩ Phạm Quốc Bảo
Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội